Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik(KKDİK) Yayınlandı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan KKDİK Yönetmeliği, 23 Haziran 2017 tarihli ve 30105 sayılı Resmi Gazete’de (mükerrer) yayımlandı. Uzun zamandır yayımlanması beklenen yönetmelik, geçiş süresi verilen uygulamalar dışında, yayımından 6 ay sonra yani 23 Aralık 2017’de yürürlüğe girecek. Bu Yönetmeliğin amacı, insan sağlığı ve çevrenin yüksek düzeyde korunmasını sağlamak, maddelerin zararlarının değerlendirilmesine yönelik alternatif yöntemleri özendirmek, rekabeti ve yeniliği artırmak üzere kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanmasına ilişkin idari ve teknik usul ve esasları düzenlemek olarak açıklandı.
KKDİK Yönetmeliği ile Türkiye pazarındaki ürünler için getirilen yükümlülükler arasında sanayiciler için en önemlileri şöyle özetlenebilir:
Kimyasalların insan sağlığı veya çevreye olabilecek olumsuz etkilerinden korunmanın, bu kimyasalların imalatçıları ve ithalatçılarının sorumluluğunda olduğu ilkesine dayanmaktadır. Diğer bir deyişle, maddelerin risklerinin yönetim sorumluluğu, profesyonel faaliyetleri çerçevesinde bu maddeleri imal eden, ithal eden, piyasaya arz eden veya kullananlara verilmiştir.
Yönetmelikte bu bağlamda bir takım yükümlülükler belirlenmiş olup, bunlardan en önemlisi kimyasalların kayıt ettirilmesidir. 1 ton ve üzerinde imal edilen veya kendi halinde veya karışım içerisinde veya eşya içerisinde ithal edilen maddeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı internet sayfasındaki Kimyasal Kayıt Sistemine kayıt ettirilmeli ve kayıt numarası almadan piyasaya arz edilmemelidir. Kayıt hükümleri imalatçıların ve ithalatçıların imal veya ithal ettikleri maddelere ilişkin veriler oluşturmalarını; bu maddelere ilişkin riskleri değerlendirmek için bu verileri kullanmalarını ve uygun risk yönetim önlemleri geliştirip tavsiye etmelerini gerektirmektedir. Maddelerin kayıtları 1 Ocak 2021 tarihinde başlayacaktır. Bu tarihe kadar maddelerin imalatçıları ve ithalatçıları Çevre Bilgi Sistemi içerisindeki “Kimyasal Kayıt Sistemi” üzerinden “Madde Bilgi Değişim Forumu”na maddelerine ilişkin bilgilerini girerek, ortak kayıt dosyası oluşturmak amacıyla aynı maddeyi imal ya da ithal eden diğer firmalarla konsorsiyumlar oluşturacaklardır. Madde birden fazla imalatçı tarafından imal ediliyorsa veya birden fazla ithalatçı tarafından ithal ediliyorsa, kayıt sisteminin etkinliğini artırmak, maliyeti azaltmak ve omurgalı hayvanlar üzerindeki testleri azaltmak için bazı veriler paylaşılmalı ve ortak olarak sunulmalıdır. Ortak kayıt dosyası ile aynı madde için tek bir kayıt dosyası alınması ve bilgi kirliğinin önlenmesi hedeflenmektedir.
Yönetmelik kapsamında eşyalar içindeki maddelerin de kayıt ettirilmesi gerekmektedir. Eşyaların yıllık bir tondan fazla miktarda madde içermesi ve maddenin normal ya da öngörülebilir kullanım koşullarında salınım yapmasının tasarlanması durumunda üreticiler veya ithalatçılar eşya içerisindeki bu maddelerin kaydını yaptırmakla yükümlüdürler.
KKDİK Yönetmeliği ile gelen yeni uygulamalardan biri de 10 ton ve üzerinde imal veya ithal edilen maddeler için Güvenlik Bilgi Formlarına (GBF) ilave olarak, Kimyasal Güvenlik Raporu (KGR) hazırlanması olacaktır. Ayrıca, GBF ve KGR’ler artık Kimyasal Değerlendirme Uzmanları tarafından hazırlanacaktır.
KKDİK Yönetmeliği ile toplam 60 madde ve madde grubuna yasaklama ve kısıtlama getirilmiş olup, uygulamaya aşamalı olarak geçilecektir.
KKDİK Yönetmeliğiyle beraber başlanacak olan diğer bir yeni uygulama da, riskleri kontrol altına alınamayan ve yasaklama ve kısıtlama getirilmemiş maddeler için kayıtların tamamlanmasıyla birlikte 2024 yılından itibaren izin sürecine geçilmesi olacaktır.
Sanayiciler, bu yönetmelikle ilgili sorularını Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Kimyasallar Yardım Masasının https://kimyasallar.csb.gov.tr adresinde yer alan Soru Formu aracılığıyla iletebileceklerdir. Yardım Masasında ayrıca, yönetmeliğe ilişkin rehber dokümanlar da yer almaktadır.
KKDİK Yönetmeliği’nin yayımlanmasıyla, “Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik” 23 Haziran 2017 tarihinde yürürlükten kalkmıştır.
“Zararlı Madde ve Karışımların Kısıtlanması ve Yasaklanması Hakkında Yönetmelik” 23 Aralık 2017 tarihinde,
“Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik” 31 Aralık 2023 tarihinde yürürlükten kalkacaktır.